“แนวทางการสร้างและปลูกฝังวัฒนธรรมองค์กรให้เป็นรูปเป็นร่าง"
คราวที่แล้วได้เล่าให้ฟังถึงเรื่องของความสำคัญของวัฒนธรรมองค์กรที่มีต่อความสำเร็จขององค์กร มาในครั้งนี้ จะขอแชร์เรื่องแนวทางการสร้างวัฒนธรรมองค์กรให้เป็นรูปเป็นร่างขึ้นมาในองค์กรครับ ซึ่งระยะแรกหลายบริษัทพยายามสร้างค่านิยมหลัก (Core Value) ขึ้นมาก่อน เพื่อให้เกิดการปลูกฝังจนกลายเป็นวัฒนธรรมองค์กร
- การกำหนดลักษณะของค่านิยมหลัก (Core Value)
การสร้างวัฒนธรรมองค์กร ต้องดูสามมิติ มิติแรกคือ คีย์ความสำเร็จที่ผ่านมาในอดีตจนถึงปัจจุบัน มิติที่สามก็คือพันธกิจของเราในปัจจุบันว่าเราสร้างสิ่งใดให้แก่ลูกค้า ส่วนมิติที่สามก็คือเรื่องของวิสัยทัศน์ในอนาคตว่าองค์กรเราจะไปอยู่จุดไหนของธุรกิจ ทั้งสามมิติจะทำให้เราทราบถึง ปัจจัยความสำเร็จของธุรกิจที่ผ่านมา รวมทั้งสิ่งที่จำเป็นต้องสร้างขึ้นในอนาคต ดังนั้น เพื่อกำหนด Core Value เราอาจจะเริ่มจากขั้นตอนต่อไปนี้
- สัมภาษณ์ผู้ก่อตั้งหรือเจ้าของกิจการ
เพื่อขอให้ท่านเล่าถึงเบื้องหลังความสำเร็จขององค์กร ว่าที่ผ่านมาตั้งแต่ Day One ท่านเหล่านั้นและพนักงานทำงานและอยู่ร่วมกันอย่างไร องค์กรถึงมาได้จนถึงปัจจุบันตลอดจนสิ่งที่ท่านเหล่านั้นคาดหวังจากพนักงานเพื่ออนาคตของบริษัทในแง่ของคุณสมบัติของการเป็นพนักงาน
- ทำ Focus Group ร่วมกับ CEO และผู้บริหารระดับสูงทุกท่าน
เพื่อทบทวนพันธกิจและวิสัยทัศน์ขององค์กร ตลอดจนขอความเห็นเกี่ยวความสำเร็จขององค์กรที่ผ่านมา ตลอดจนความสำเร็จใจอนาคต ว่าอะไรคือปัจจัยความสำเร็จในแง่ของการทำงานของทั้งองค์กรตลอดจนคุณสมบัติของพนักงานโดยรวมที่บริษัทต้องการ
- สัมภาษณ์ตัวแทนพนักงานอาวุโส ในแต่ละสายงาน และในแต่ละระดับตำแหน่ง
ขั้นตอนนี้เป็นส่วนหนึ่ง ในการให้พนักงานเข้ามามีส่วนร่วม โดยขอความเห็นในแง่ของ ปัจจัยในการทำงานและการใช้ชีวิตที่ทำให้เขาประสบความสำเร็จในองค์กร
- แบบสอบถามกลุ่มพนักงาน
ขั้นตอนนี้หากองค์กรมีพนักงานจำนวนมากและมีหลากหลายกลุ่ม ก็คงต้องมีแบบสอบถามซักชุดที่ให้พนักงานระบุถึงปัจจัยความสำเร็จในการทำงานหรือยู่อาศัยในองค์กร แต่กลุ่มตัวอย่างที่เลือกมาก็ควรจะต้องเป็นพนักงานที่ทำงานมาซักพัก เช่น อายุงานประมาณ 4-5 ปีขึ้นไป
เมื่อเราได้ข้อมูลเพียงพอแล้ว ก็ต้องนำข้อมูลมาสรุปเพื่อกำหนดเป็นรายการ Core Value ซัก 4-5 ตัว พร้อมร่างนิยามโดยอาศัยข้อมูลที่ได้จากขั้นตอนที่ผ่านมา
- ขั้นตอนการปลูกฝังให้เกิดเป็นวัฒนธรรมองค์กร (Corporate Culture)
ขั้นตอนนี้มีความสำคัญอย่างมากต้องอาศัยผู้บริหารทุกระดับในการผลักดันลงไป ซึ่งสามารถทำได้ดังต่อไปนี้
- วางกลยุทธ์การสื่อสาร
บริษัทหลายแห่งลงทุนจ้างบริษัทที่ปรึกษา organizer ต่างๆมาจัดทำขึ้น อาจเริ่มจากกิจกรรมเปิดตัว Kick Off โดยมีการสื่อสารจากผู้บริหารสูงสุด และกิจกรรมต่างๆเช่น เกมส์ เพื่อให้พนักงานเข้าใจความหมายของ Core Value แต่ละตัว หลังจากนั้น แผนการสื่อสารในช่วงเวลาต่อมา อาจจะเป็นการให้พนักงานค่อยๆซึมซับ Core Value แต่ละตัวเช่น ทำเป็นการ์ตูนสื่อความผ่านวารสารบริษัท จัดประกวดพนักงานที่มีพฤติกรรมดีเด่นในแต่ละหัวข้อ หรือแนวทางการชื่นชม Recognize ในรูปแบบต่างๆ ตลอดจนทำเป็นข้อความติดไว้ในที่ต่างๆ เช่นห้องประชุม การสื่อสารนี้ไม่ว่าจะเป็นกลเม็ดใด ก็ต้องทำให้แนบเนียนและค่อยเป็นค่อยไป รวมทั้งต้องอาศัยการเป็นแบบอย่างที่ดีจากผู้บริหารและหัวหน้างานทุกระดับ ทุกครั้งที่ประชุมกับพนักงานก็ควรสอดแทรกพูดถึงเรื่อง Core Value ทุกครั้ง
- ผลักดันผ่านงาน HR
ขั้นตอนนี้ผมว่าสำคัญมากในการที่จะทำให้ Core Value กลายเป็นเนื้อเดียวกับการทำงาน เราสามารถประยุกต์รายการ Core Value ให้กลายเป็นรูปแบบของพฤติกรรมการทำงานหลักของพนักงานได้ HR อาจจะคัดเลือก Core Value บางตัวที่สามารถร่างให้เป็นนิยามตัวอย่างพฤติกรรมได้ เช่น การทำงานเป็นทีม การปรับตัว ฯลฯ แล้วนำรายการพฤติกรรมเหล่านี้ ไปเป็นเกณฑ์ในการคัดเลือกพนักงานใหม่ เกณฑ์ในการใช้ประเมินผลงาน การโปรโมต หรือกำหนดเป็นแนวทางเพื่อใช้ในการสร้างหลักสูตรฝึกอบรม และการพัฒนาพนักงานครับ ทั้งนี้ผลลัพธ์ที่บริษัทจะได้รับก็คือพนักงานมีพฤติกรรมที่บริษัทต้องการ หรือได้คนที่มีคุณสมบัติเหมาะกับองค์กร ซึ่งตามหลักจิตวิทยา หากคนเราทำสิ่งใดซ้ำๆบ่อย ก็จะกลายเป็นนิสัย เมื่อพนักงานหลายคนมีนิสัยใจคอเหมือนกัน ก็จะกลายเป็นวัฒนธรรมองค์กรในที่สุดครับ
ที่เล่ามาทั้งหมดก็เป็น Guideline ที่พอสามารถจับต้องได้ แต่อย่างไรก็ตามในการนำไปใช้ของแต่ละองค์กร ก็ควรจะต้องพิจารณาตามความเหมาะสม องค์กรที่มีขนาดเล็ก เริ่มกิจการมาไม่นาน อาจจะกำหนดได้จากเจ้าของซึ่งเป็นคนเดียวกับ CEO เพราะบริษัทในระยะแรกถูกขับเคลื่อนจากเจ้าของผู้เดียวอย่างชัดเจน หรือบางบริษัทที่เป็นบริษัทลูกของบริษัทใหญ่ก็คงจะต้องสอบถามผู้บริหารดูก่อนว่าอยากจะสร้างองค์กรให้มีความต่างจากบริษัทแม่หรือไม่ หรือ ยังยึดโยงกับบริษัทแม่เป็นหลัก บริษัทขนาดใหญ่และดำเนินกิจการมานานก็ต้องให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมของพนักงานให้มากเพราะจะเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนให้เกิดวัฒนธรรมองค์กร ทั้งนี้เพื่อให้วัฒนธรรมองค์กรสามารถเกิดขึ้นได้จริงอย่างเป็นรูปเป็นร่างครับ
